Afgelopen jaar zijn er helaas veel ziekteproblemen en sterfte bij de schapen geweest door het blauwtongvirus type 3. Vaccinatie tegen Blauwtong heeft dit helaas maar ten dele weten te voorkomen. In het veld zagen we dat vaccinatie er wel toe leidde dat sterfte bij schapen grotendeels (50-60% in 2023, 10-15% in 2024) werd voorkomen maar dat dieren alsnog flink ziek konden worden.
Helaas is het de verwachting dat komende maanden het blauwtongvirus type 3, via de knut, weer veel dieren zal besmetten. Door de genetische eigenschappen van het virus (2 strengen RNA) is de kans op “verzwakking” van het virus zeer klein. Dit houdt in dat dieren zonder opgebouwde weerstand tegen het Blauwtongvirus type 3 weer het risico lopen om net zo ziek te worden als in 2023/24.
Op dit moment is er nog geen reden om aan te nemen dat andere blauwtongtypes in Nederland voor grote problemen gaan zorgen. Echter insleep vanuit zuidelijke delen van Europa blijft een risico. Tussen de blauwtongtypes is er geen kruis-immuniteit.
Binnen de familie van de Blauwtongvirussen blijkt het type 3, welke nu in Nederland circuleert, helaas een zeer ziekmakende variant te zijn. Weerstand verkregen door een doorgemaakte infectie is niet alle gevallen afdoende om ziekte opnieuw te voorkomen.
De enige manier om dieren extra weerstand te geven tegen Blauwtong type 3 is door middel van vaccinatie. Ons advies is dan ook: vaccineer uw dieren.
Uit de nu beschikbare onderzoeken lijkt het vaccin Bultavo (van Boehringer) de beste beschermende eigenschappen te geven. Wij hebben dan ook gekozen om dit jaar met dit vaccin te vaccineren.
Er is een verschillend vaccinatieadvies voor schapen en de lammeren geboren in 2025.
Voor schapen die vorig jaar zijn gevaccineerd en/of ziek zijn geweest lijkt een eenmalig vaccinatie in maart-april zinvol.
Voor de lammeren die dit voorjaar geboren worden, geldt een ander advies.
De ooien die vorig jaar zijn gevaccineerd en/of ziek zijn geweest van blauwtong maken antistoffen. Deze antistoffen zitten ook in de biest. (deze noemen we maternale antistoffen). Deze maternale antistoffen beschermen het lam de eerste maanden bij een infectie. Belangrijk is dus dat de lammeren goed biest opnemen. Na een paar maanden verdwijnen deze maternale antistoffen uit het lam en moet het lam zelf weerstand op gaan bouwen. Weerstand opbouwen tegen blauwtong 3 kan alleen door, of zelf de infectie doormaken (meestal ernstig ziek) of door vaccinatie.
De maternale antistoffen uit de biest zorgen er helaas ook voor dat opbouw van weerstand na vaccinatie wordt belemmerd. Eerst moeten deze maternale antistoffen in het lam dus gedaald zijn wil vaccinatie een goed effect hebben.
Vaccineren van lammeren kan het beste gebeuren rond ½ mei. Het is verstandig om lammeren een herhalingsvaccinatie te geven. (ziekte en sterfte % dalen dan tot ruim onder de 10%). Deze vaccinatie moet dan 3-4 weken later gegeven worden. Rond ½ juni dus.
Samenvattend advies:
Schapen die vorig jaar gevaccineerd zijn en/of ziek zijn geweest:
- Eenmalige vaccinatie in maart-april
Schapen die niet gevaccineerd zijn en ook niet ziek zijn geweest:
- 2x vaccineren. 1e vaccinatie maart/april, 2e vaccinatie 3 weken later.
Lammeren geboren 2025:
- 2x vaccineren. 1e vaccinatie15-30 mei, 2e vaccinatie 3 weken later.
Voor een goede werking van vaccinaties is het belangrijk dat de dieren gezond en in een goede conditie zijn. Met name een infectie met rode lebmaagworm maakt dieren kwetsbaar en zorgt voor een sterk verminderde afweer. In 2024 was dit een groot probleem. Goede ontworming en omweiden naar schone percelen is dus erg belangrijk.
Vaccinatie tegen blauwtong kan indien nodig gecombineerd worden met vaccinatie met Heptavac P.
In het laatste nummer van het vakblad “Het Schaap” staat een interessant artikel met als titel Vaccinatiestrategie tegen blauwtong in 2025. Bovenstaande adviezen komen overeen met de adviezen in dit artikel.
Kosten van het vaccin bedragen €4,25 per dosis.
Voor vragen kunt u altijd terecht bij een van de dierenartsen.
